Khuẩn lạc là gì? Hình thái, đơn vị tính và cách đếm
Khuẩn lạc là một khái niệm quen thuộc trong lĩnh vực vi sinh vật học. Vậy chính xác khuẩn lạc là gì? Hãy cùng Văn Minh tìm hiểu về hình thái, đơn vị tính và cách đếm loại tập hợp vi sinh vật này.
1. Khuẩn lạc là gì?
Vi khuẩn thường tồn tại ở mật độ rất lớn trong tự nhiên. Khi được nuôi cấy trong môi trường dinh dưỡng phù hợp (như đĩa thạch), một tế bào vi khuẩn sẽ phân chia rất nhanh tạo thành một “tập đoàn” tế bào có thể nhìn thấy bằng mắt thường. “Tập đoàn” tế bào vi khuẩn đó được gọi là khuẩn lạc. Mỗi khuẩn lạc được hình thành từ một tế bào vi khuẩn ban đầu, vì vậy, khuẩn lạc thường được coi là bản sao của nhau về mặt di truyền.
Khuẩn lạc có hình thái khác nhau từ hình dạng, đến màu sắc, hay kích thước,... Việc quan sát hình thái của chúng là một trong những bước quan trọng để phân loại và định danh vi khuẩn trong phòng thí nghiệm.
Khuẩn lạc
2. Các hình thái của khuẩn lạc
Khuẩn lạc có thể có nhiều hình dạng, kích thước, màu sắc và kết cấu bề mặt khác nhau. Dưới đây là một số đặc điểm hình thái thường được sử dụng để mô tả khuẩn lạc:
Hình dạng
Hình tròn: Khuẩn lạc có hình tròn đều đặn.
Hình sợi: Khuẩn lạc mọc dài, mảnh như sợi chỉ.
Hình bất định: Khuẩn lạc không có hình dạng rõ ràng, mép khuẩn lạc không đều.
Hình rhizoid: Khuẩn lạc có hình dạng giống rễ cây, phân nhánh nhiều.
Kích thước
Kích thước khuẩn lạc được đo bằng đường kính và thường được biểu thị bằng mm. Kích thước đường kính của chúng thường dao động từ 1mm đến 5mm.
Màu sắc
Khuẩn lạc có thể có nhiều màu sắc khác nhau như: trắng, vàng, đỏ, cam, hồng, xanh, nâu, tím. Màu sắc có thể thay đổi tùy thuộc vào loại môi trường nuôi cấy và loại vi khuẩn.
Kết cấu bề mặt
Một số kết cấu bề mặt khuẩn lạc thường thấy là: nhẵn, nhăn, lồi, lõm, hoặc có ria.
Hình thái khuẩn lạc
3. Đơn vị tính khuẩn lạc
CFU và MPN - Hai phương pháp phổ biến dùng để tính khuẩn lạc, cùng được công nhận bởi các tổ chức uy tín như EPA và ISO, thường được sử dụng thay thế cho nhau. Tuy nhiên, chúng ta cần phân biệt rõ cách thức hoạt động và áp dụng của mỗi phương pháp
CFU là đơn vị dùng để ước tính số lượng vi khuẩn có trong một mẫu thử. Tùy vào loại mẫu thử mà có các đơn vị tính khuẩn lạc khác nhau, ví dụ như CFU/ml cho các mẫu thử dạng lỏng dung dịch như nước trái cây, nước ao nuôi, hay CFU/g, CFU/25g cho các mẫu thử dưới dạng rắn như thực phẩm, nguyên liệu.
Để tính toán số lượng CFU, ta áp dụng công thức: A=Nn1 V f1 + ... + n2 V f2
Trong đó:
A là số lượng vi khuẩn có trong 1g hoặc 1ml mẫu.
N là tổng số khuẩn lạc đếm được.
ni là số lượng đĩa cấy với độ pha loãng thứ i.
V là thể tích mẫu cấy vào từng đĩa (ml).
fi là độ pha loãng.
MPN (Most Probable Number): Thay vì quan sát trực tiếp, MPN sử dụng phương pháp suy luận thống kê. Tưởng tượng bạn có nhiều lọ nước, mỗi lọ chứa một lượng nước pha loãng khác nhau từ nguồn nước cần kiểm tra. Sau khi nuôi cấy, dựa vào số lượng lọ có vi sinh vật phát triển (độ đục), tra bảng xác suất, ta có thể ước tính số lượng vi sinh vật ban đầu có trong mẫu nước.
4. Cách đếm khuẩn lạc phổ biến
Việc xác định số lượng khuẩn lạc đóng vai trò quan trọng trong nhiều nghiên cứu và ứng dụng thực tiễn. Có nhiều phương pháp đếm khuẩn lạc khác nhau, mỗi phương pháp lại có ưu nhược điểm riêng. Một số phương pháp phổ biến bao gồm:
Đếm khuẩn lạc trực tiếp: Phương pháp này sử dụng đĩa petri chứa môi trường nuôi cấy đặc. Sau khi ủ, khuẩn lạc sẽ phát triển và có thể dễ dàng quan sát bằng mắt thường. Ưu điểm của phương pháp này là đơn giản, dễ thực hiện và ít tốn kém. Tuy nhiên, nhược điểm là có thể bị sai số do khuẩn lạc mọc chồng lên nhau.
Phương pháp đếm bằng máy đếm khuẩn lạc tự động: Phương pháp này sử dụng thiết bị chuyên dụng để đếm khuẩn lạc một cách tự động và chính xác hơn. Máy đếm khuẩn lạc hoạt động dựa trên nguyên tắc quang học, có khả năng phân biệt khuẩn lạc với các tạp chất khác.
Khuẩn lạc là một tập hợp vi khuẩn có thể quan sát được bằng mắt thường, hình thành từ sự phân chia của một tế bào vi khuẩn ban đầu. Việc nhận biết hình thái, đơn vị tính và phương pháp đếm khuẩn lạc đóng vai trò quan trọng trong nghiên cứu và ứng dụng vi sinh vật, mở ra những hướng đi mới cho nhiều lĩnh vực khoa học và đời sống.
CÔNG TY TNHH VĂN MINH
Trụ sở chính: Số 55 Phùng Hưng – Hoàn Kiếm - Hà Nội
Liên hệ: (+84) 243 9271027 - 9271028 – 9272364
Fax: 043. 8284434
Email: sales-hn@vanminh.com.vn
Website: https://vanminh.com.vn/
Văn Minh chân thành cảm ơn và rất hân hạnh được phục vụ Quý Khách.
MỜI QUÝ KHÁCH XEM THÊM CÁC SẢN PHẨM KHÁC CỦA CHÚNG TÔI TẠI ĐÂY: