Tế bào, đơn vị cấu tạo cơ bản của mọi sinh vật sống, đóng vai trò vô cùng quan trọng trong sự tồn tại và phát triển của sinh giới. Bài viết này, Văn Minh sẽ cùng bạn tìm hiểu về tế bào, từ cấu trúc, phân loại đến kích thước tế bào, cũng như cách đo. 

 

1. Tế bào là gì?

Tế bào là đơn vị cấu trúc và chức năng cơ bản của mọi sinh vật sống. Chúng được ví như một nhà máy thu nhỏ, nơi diễn ra hàng loạt các hoạt động sống phức tạp. Từ việc chuyển hóa năng lượng, tổng hợp protein cho đến lưu trữ thông tin di truyền, tất cả đều được thực hiện bên trong tế bào.

vanminh.com.vn - Tế bào

Tế bào

 

2. Phân loại, kích thước các loại tế bào

Có hai loại tế bào chính: tế bào prokaryote và tế bào eukaryote. Mỗi loại có cấu trúc và kích thước khác nhau.

Tế bào nhân sơ (Prokaryote):

Không có nhân tế bào được bao bọc bởi màng nhân. Vật chất di truyền (DNA) nằm tự do trong tế bào chất. Kích thước: Nhỏ. Ví dụ: vi khuẩn E.coli có chiều dài khoảng 2 µm và rộng khoảng 0.25 - 1 µm.

Tế bào Eukaryote:

Có nhân tế bào được bao bọc bởi màng nhân, chứa vật chất di truyền (DNA). Bên trong tế bào chất chứa nhiều bào quan khác nhau, đảm nhiệm các chức năng riêng biệt.

Một số kích thước tế bào: 

Tế bào xương: 5 - 20 µm

Tế bào thần kinh: dài 13 - 60 mm, rộng 10 - 30 µm

Tế bào hồng cầu: đường kính 7 µm

Tế bào biểu bì vảy hành: dài 200 µm, rộng 70 µm

Tế bào nấm men: dài 6 µm, rộng 5 µm

Nhìn chung, kích thước tế bào rất đa dạng, từ kích thước siêu nhỏ của vi khuẩn đến kích thước lớn của tế bào thần kinh. Sự khác biệt về kích thước này phản ánh sự đa dạng về chức năng của các loại tế bào trong cơ thể sinh vật.

 

3. Cách đo kích thước tế bào

Để đo kích thước của tế bào vi sinh vật, bạn có thể sử dụng thước đo thị kính và thước đo vật kính kết hợp với kính hiển vi quang học.

3.1 Chuẩn bị

Tiêu bản "giọt ép": Từ canh trường nuôi vi khuẩn hoặc nấm men trước 24 giờ

Thước đo thị kính: Là một miếng thủy tinh tròn, ở giữa có thước 5mm chia thành 100 phần

vanminh.com.vn - Thước đo thị kính

Thước đo thị kính

Thước đo vật kính: Là một tấm thủy tinh, ở giữa có thước 1mm chia thành 100 khoảng (10 µm mỗi khoảng)

vanminh.com.vn - Thước đo vật kính

Thước đo vật kính

Kính hiển vi quang học

3.2 Xác định giá trị mỗi khoảng của thước đo thị kính

Bước 1: Lắp thước đo thị kính vào thị kính, vạch chia nằm phía dưới

Bước 2: Đặt thước đo vật kính lên bàn kính. Dùng vật kính bội giác nhỏ lấy tiêu cự và dịch thước vào giữa thị trường. Thay vật kính có bội giác lớn để đo

Bước 3: Điều chỉnh bàn kính sao cho một vạch của 2 thước trùng nhau. Tìm vạch trùng thứ 2 và xác định khoảng cách giữa 2 vạch của thước đo thị kính (µm)

Ví dụ:

Sử dụng kính hiển vi có thị kính ×10, vật kính ×40. Quan sát thấy 5 khoảng chia của thước đo vật kính (50 µm) nằm gọn vào 20 khoảng chia của thước đo thị kính. Vậy mỗi khoảng chia của thước đo thị kính với độ phóng đại đang dùng là 2,5 µm.

3.3 Đo kích thước

Bước 1: Đặt tiêu bản lên bàn kính. Điều chỉnh bàn kính sao cho thấy rõ tế bào vi sinh vật và thước đo thị kính

Bước 2: Điều chỉnh bàn kính sao cho tế bào nằm gọn và dọc theo thước đo thị kính

Bước 3: Đếm số khoảng mà tế bào vi sinh vật choán chỗ. Xoay ống thị kính để đo bề khác

3.4 Tính kết quả

Ví dụ: Đường kính tế bào nấm men nằm đúng vào hai khoảng của thước đo thị kính, tức là (2,5 × 2 = 5,0 µm).

Lưu ý:

  • Kích thước tế bào có thể thay đổi tùy theo môi trường dinh dưỡng

  • Đo đường kính cho vi khuẩn hình cầu, đo bề ngang và chiều dài cho trực khuẩn, đo bề ngang của sợi cho xạ khuẩn và nấm mốc

  • Có thể hơ nóng hoặc thêm dung dịch thạch 0,1% vào huyền phù nếu tế bào di chuyển

  • Tiêu bản cố định nhuộm màu có thể làm thay đổi kích thước tế bào

 

4. Kết luận

Vừa rồi là những thông tin về tế bào, từ khái niệm phân loại, kích thước từng loại cũng như cách đo kích thước của chúng. Hy vọng với những thông tin Văn Minh vừa chia sẻ bạn đã có thêm kiến thức về tế bào từ định nghĩa, đến phân loại, kích thước cũng như cách để đo kích thước. 

 

CÔNG TY TNHH VĂN MINH

Trụ sở chính: Số 55 Phùng Hưng – Hoàn Kiếm - Hà Nội

Liên hệ: (+84) 243 9271027 - 9271028 – 9272364

Fax: 043. 8284434

Email: sales-hn@vanminh.com.vn

Website: https://vanminh.com.vn/ 

Văn Minh chân thành cảm ơn và rất hân hạnh được phục vụ Quý Khách.

 

MỜI QUÝ KHÁCH XEM THÊM CÁC SẢN PHẨM KHÁC CỦA CHÚNG TÔI TẠI ĐÂY: